G. Szkudlarek: Czy samorząd jest właściwie traktowany? [wywiad MWS]

Specjalnie dla Mazowieckiej Wspólnoty Samorządowej, rozmowa z burmistrzem Łasku Gabrielem Szkudlarkiem

Gabriel Szkudlarek, radca prawny, wieloletni samorządowiec, bezpartyjny. Już czwartą kadencję sprawuje urząd burmistrza miasta i gminy Łask. Wcześniej pracował w administracji rządowej, m.in. pełniąc funkcję dyrektora generalnego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego. W latach 1998-99 był jednym z najważniejszych urzędników wprowadzających reformę administracji publicznej w Łódzkiem.

Cztery kadencje na stanowisku burmistrza Łasku to duży kredyt zaufania. Czy w rządzeniu pomaga brak partyjnej legitymacji?

W odniesieniu do samorządu nie lubię określenia „rządzenie”. Uważam raczej, że organ wykonawczy gminy kieruje, organizuje, ewentualnie zarządza. Odnosząc się do pytania myślę, że łatwiej jednoczyć mieszkańców wokół ważnych dla gminy spraw czy problemów, gdy nie jest się przypisanym do jakiejkolwiek partii politycznej. Zwłaszcza dziś, gdy Polska pękła na dwie części i gdy – takie jest moje zdanie – przeciwnik polityczny to często wróg, którego należy niszczyć wszelkimi sposobami. Niestety, przyczyniają się do takich negatywnych zachowań władze centralne, czego najlepszym dowodem jest podział „covidowych” środków w drugiej i trzeciej transzy. Tym gorszym odmówiono nawet przekazania  informacji o zasadach podziału pieniędzy. Niemniej jednak cenię sobie niezależność. Wyborcy, którzy często stawiają na bezpartyjnych samorządowców, jak widać, bezpartyjność oceniają jako walor. Warto nadmienić, że mój KW– Bezpartyjne Porozumienie Samorządowe w poprzedniej kadencji miało większość w radzie miejskiej, a w obecnej jest największym klubem.

Co udało się zrealizować przez lata?

Myślę, że dużo udało się zrealizować. Pierwsze wybory w 2006 r. wygrałem z hasłem aktywnego pozyskiwania pieniędzy unijnych i temu założeniu jestem wierny do dziś. Oczywiście nie ograniczamy się do aplikowania tylko o środki UE. Trudno wszystkie zadania wymienić, tylko te najważniejsze, wielomilionowe – infrastruktura wodociągowo-kanalizacyjna, kompleksowa modernizacja oczyszczalni ścieków, budowa nowego przedszkola, także żłobka, kompleksowe remonty i termomodernizacje szkół i przedszkoli, budowa wielu dróg, rewitalizacja budynków, realizacja projektu komunikacyjnego, obejmującego m.in. wymianę pojazdów ZKM na nowe. Kto dziś pamięta, jak dramatycznym problem była rekultywacja znajdującego się na obrzeżach miasta wysypiska odpadów komunalnych, na którym zgromadzono ok. 610 tys. m³ odpadów. Otrzymaliśmy 85-procentowe dofinansowanie, a na odzyskanym terenie powstał skatepark, wybudowany także przy pomocy pieniędzy unijnych. I wisienka na torcie – przeprowadzona w 2013 r. rewitalizacja najważniejszego placu miejskiego (rynku) uzyskała zarówno na poziomie województwa, jak i kraju I nagrodę w konkursie organizowanym przez Stowarzyszenie Urbanistów Polskich w kategorii „Najlepiej zrewitalizowana przestrzeń publiczna”. Uff…Jeszcze tylko dodam, że nie zaniedbaliśmy miękkich projektów, w szczególności w zakresie oświaty.

Jak zmienił się samorząd i jakie stoją przed nim wyzwania?

Zanim zostałem burmistrzem Łasku, pracowałem przez 16 lat na różnych kierowniczych stanowiskach administracji rządowej, dzięki czemu nie tylko obserwowałem samorząd, ale także z nim współpracowałem. Powstanie samorządu gminnego oceniano jako najlepiej przygotowaną i wdrożoną reformę, będącą wynikiem zmian ustrojowych państwa. Samorząd gminny miał wtedy dużą swobodę działania, a jednocześnie mniej zadań. Przypisanie w początkowej fazie wojewodom nadzoru w zakresie finansów było nadzorem iluzorycznym. Przez kilka lat nie funkcjonowała jeszcze instytucja zamówień publicznych. Gminy nie prowadziły szkół, których przekazanie gminom odwlekano w czasie. Niestety od kilkunastu lat obserwujemy przekazywanie samorządom kolejnych zadań bez odpowiedniego, czyli proporcjonalnego do ponoszonych kosztów zabezpieczenia finansowego. Najbardziej wyrazistym przykładem jest oświata ze sławetną Kartą Nauczyciela. Największym problem dnia dzisiejszego są finanse  niewystarczające na realizację oczekiwań mieszkańców. W mojej ocenie istnieje pewna prawidłowość – im więcej się inwestuje, tym większe są oczekiwania. Zważywszy na pewną niechęć przedstawicieli władz centralnych do samorządów lokalnych, trudno tu oczekiwać poważnych zmian. Jeśli zachęca się samorządy do składania wniosków o pieniądze rządowe nie przedstawiając żadnych kryteriów i zasad, a także odmawia się informacji w tym zakresie post factum, to pozostaje pytanie czy samorząd jest właściwie traktowany? 

Jak pandemia COVID-19 wpłynęła na łaski samorząd?

Pandemia COVID-19 wpłynęła negatywnie na funkcjonowanie gminy Łask. Spadły dochody gminy, choć trzeba zaznaczyć, że nie w takim stopniu, jak pierwotnie obawialiśmy się. Podatki ustalone przez radę miejską generalnie utrzymaliśmy na poziomie z 2020 r., mając na względzie fakt, że mieszkańcom gminy będzie żyło się trudniej w dobie pandemii, w szczególności dotyczy to wielu przedsiębiorców. Kiedy w wyniku decyzji państwa (nie krytykuję ich) na jakiś czas zamknięto zakłady usługowe, albo przedsiębiorca przedstawia duży spadek obrotów, nie mogę pozostać bierny. Niewątpliwie w pewnym stopniu zmniejszył się wynagrodzenia pracownicze, a tym samym zmniejszyły się kwoty udziałów w podatku od dochodów osobistych. Z pewnością pomocą dla gmin były wprowadzane przez rząd „operacje” związane z ZUS-em.

Rozmowę zakończę życzeniem – A sio, pandemio!