Pierwsi, co jawnie rzucili wyzwanie Moskwie

Historię swoją piszcie sami, bo inaczej napiszą ją za was inni i źle. Józef Piłsudski.

Za kilka dni przypada 40 rocznica powstania Konfederacji Polski Niepodległej.

Założyciel i przywódca KPN Leszek Moczulski napisał: „KPN była pierwszą demokratyczną i antytotalitarną partią nie tylko w Polsce, lecz w całym obozie sowieckim (...). Zdecydowaliśmy się na krok jeszcze trudniejszy. W niemalże powszechnym przekonaniu wyzwolenie narodowe spod hegemonii sowieckiej uważano za niemożliwe, a szczytem marzeń wydawała się demokratyzacja istniejącego systemu (...). Dla nas nie do przyjęcia było - jak głosiliśmy w Deklaracji Ideowej KPN, dalsze trwanie podporządkowania Polski ZSRR oraz utrzymanie PRL - współczesnej formy zinstytucjonalizowanego władztwa rosyjskiego nad Polską.”.

KPN była jawnie działającą organizacją, która konsekwentnie przez 10 trudnych i często dramatycznych lat głosiła hasło Niepodległości. Zapłaciła za to wielką cenę, którą były więzienia, represje i co być może najbardziej bolesne stała się obiektem fałszywych sądów, szyderstw i oskarżeń.

Chcieliśmy zaprezentować na łamach naszego portalu sylwetki zmarłych działaczy i współpracowników Konfederacji Polski Niepodległej z Warszawy, którzy w latach 1979-1989 włożyli swój wkład w marszu ku Niepodległości.

Na koniec tego rocznicowego cyklu wspomnień, przypominamy sylwetki zmarłych działaczy związanych w warszawską KPN, których biogramy zostały opracowane i zamieszczone w Internetowym KPN  http://www.earchiwumkpn.pl.

Ze względu na ograniczoną możliwość publikacji na portalu dokonaliśmy koniecznych skrótów. Z pełnym materiałem o wymienionych postaciach oraz z historią Konfederacji Polski Niepodległej można zapoznać się pod wskazanym powyżej adresem strony internetowej.

Chylicka Wanda (1911-1996)

Emerytowana pisarka. Uczestnik ROPCiO, członek-założyciel KPN. Publikowała w pismach drugiego obiegu („Zapis”, „Opinia”, „Droga”, „Gazeta Polska”). W 1980 wystąpiła z KPN. Wydawała własne pismo „Interpelacje” (pismo uczestników ROPCiO, 3 numery w 1980). Po Grudniu zrezygnowała z aktywności politycznej.

ks. Karłowicz Wacław (1907-2007)

Założyciel i proboszcz parafii św. Wacława na Gocławku w Warszawie. Kapelan AK w czasie Powstania Warszawskiego na Starym Mieście (w sierpniu 1944 uratował krzyż Baryczków z płonącej archikatedry). W 1947 razem z innymi kapelanami z czasów wojny zorganizował nieformalny związek pod nazwą „Księża-byli duszpasterze Polski Walczącej”, którego był przewodniczącym. Inicjator utworzenia Kręgu Pamięci Narodowej w 1974 i Komitetu Katyńskiego w 1979. Znajomy Leszka Moczulskiego od lat młodzieńczych.

Kurowski Stefan (1923-2011)

Pracownik Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ekonomista. Od 1956 do 1962 uczestniczył w spotkaniach Klubu Krzywego Koła. W 1957 współtworzył pismo „Za i Przeciw”. Od 1963 był związany z Klubami Inteligencji Katolickiej. Od 1972 do 1976 był ekspertem ekonomicznym koła poselskiego Znak. Od 1977 do 1980 publikował (zwykle pod pseudonimami, np. „Walenty Niedbał”) w niezależnych pismach („Głos”, „Opinia” i „Droga”). Wieloletni współpracownik Leszka Moczulskiego. Figuruje pod Aktem Założycielskim KPN jako „Krzysztof Ostaniec”. Po Sierpniu - doradca „S”. W grudniu - internowany (do kwietnia 1982).

Łojek Jerzy (1932-1986)

Pracownik Instytutu Badań Literacki PAN, od 1982 - na emeryturze. Jeszcze przed Sierpniem współpracował KPN. W Grudniu - na krótko internowany.

Melak Arkadiusz (zm. 2011)

Uczestnik Kręgu Pamięci Narodowej, Komitetu Katyńskiego, członek KPN (od 1980). Główny wykonawca Krzyża Katyńskiego, który stanął 31 lipca 1981 w „dolince katyńskiej” na wojskowych Powązkach. W maju 1982 internowany (Białołęka, Załęże, Uherce), zwolniony 24 grudnia 1982. Wraz z braćmi odszedł z KPN w 1984 i w 1985 przystąpił do PPN.

Melak Stefan (1946-2010)

Pracownik Funduszu Wczasów Pracowniczych, od 1982 - pracował dorywcze (m.in. jako przewodnik po Zamku Warszawskim). Współzałożyciel Kręgu Pamięci Narodowej i Komitetu Katyńskiego. Od 1980 - członek KPN (w l. 1980-81 redaktor „Gazety Polskiej” i „Niepodległości”, po aresztowaniu Stańskiego - szef Obszaru I), członek "S". 31 lipca 1981 kierował akcją postawienia Krzyża Katyńskiego w „dolince katyńskiej” na wojskowych Powązkach. Jako wiceprzewodniczący Obywatelskiego Komitetu Budowy Pomnika Katyńskiego brał udział w I zjeździe „S”. W Grudniu - internowany. Zwolniony z obozu (w październiku 1982). W grudniu 1984 odszedł z KPN. Od stycznia 1985 - w PPN.

Różycka Barbara (1946-2009)

Geodetka. Siostra Marii Moczulskiej. Współpracowała z ROPCiO, od 1979 - w KPN. W Grudniu - internowana (Olszynka Grochowska, Gołdap, Darłówek). W l. 1991-1993 - posłanka na Sejm z listy KPN.

ks. Zych Sylwester (1950-1989)

W maju 1981 rozpoczął pracę w Grodzisku Mazowieckim. W marcu 1982 został aresztowany, gdyż przechowywał w swoim mieszkaniu pistolet, który grupa młodych chłopców zabrała śmiertelnie przez nich postrzelonemu sierż. Karosowi. W pokazowym procesie został skazany na 4 lata (Sąd Najwyższy podwyższył potem wyrok do 6 lat) za rzekomą przynależność do związku zbrojnego i nielegalne przechowywanie broni. W areszcie spotkał m.in. z Leszka Moczulskiego. Opowiadał mu o zapowiedzi zemsty, którą obiecała mu SB. Po wyjściu na wolność w 1986 związał się z KPN - był jej kapelanem (m.in. odprawił mszę 4 lutego 1989 przed rozpoczęciem III kongresu partii). 12 lipca 1989 znaleziono jego zwłoki na dworcu PKS w Krynicy Morskiej (zmasakrowana twarz, złamane 4 żebra, 54 inne rany i obrażenia). Sprawców nie wykryto do dzisiaj.

Na zakończenie dziękujemy osobom, które pomogły w „kwerendzie”, dzięki czemu  upamiętnienie zmarłych działaczy i współpracowników KPN z Warszawy stało się łatwiejsze. Są nimi : Leszek Czajkowski, Artur Wnuk, Mirosław Lewandowski.