Tradycje wielkanocne na Mazowszu.

Pierwsze liturgiczne obchody Wielkiego Piątku odnotować można w starożytnej Jerozolimie. Wierni gromadzili się przed wschodem słońca przed kolumną biczowania, a później przy grobie, by adorować drzewo Krzyża. Na Mazowszu świętujemy dni Wielkiej Nocy od XIII wieku. I nie ma w naszej tradycji drugiego, tak bogatego w swoiste obrzędy, i tak bardzo obsypanego symboliką święta. Kiedyś wymagali od siebie znacznie więcej niż my.W czasie trwania postu nie spożywano mięsa, słoniny, alkoholu, mleka i masła, które zastępował kwaśny żur, ziemniaki w mundurkach, kiszona kapusta, śledzie, olej i sól; mniej pobożni pościli tylko w środy, piątki i soboty. Od śródpościa ponadto nie jadano gotowanych potraw, co symbolicznie podkreślano zwyczajem tłuczenia w tym dniu starych garnków. W Wielki Piątek - dzień zadumy nad Męką Zbawiciela, nie wykonywano hałaśliwych prac, a przed wschodem słońca chodziło się do rzeki obmyć twarz, ręce i nogi, gdyż woda tego dnia nabiera uzdrawiającej mocy. W Wielki Piątek nie wolno było czesać włosów, rozpalać ognia w domowym piecu, bo to mogłoby spowodować suszę. Praktykowano również obrządek mający chronić wieś przed duchami powracającymi wiosną na ziemię. Chłopów uchronić miały rozpalone na obrzeżach wsi ogniska. Najwyraźniej były to zwyczaje, które miały swoje korzenie w pogaństwie. Jeszcze całkiem niedawno mieszkańcy Mazowsza wierzyli, że po mszy rezurekcyjnej należy od razu wrócić do domu, co miało zapewnić dobre plony, a także, że panny należy w lany poniedziałek polewać wodą perfumowaną, aby zapewnić im dostatnie życie z bogatym mężczyzną u boku. Pod Radomiem istnieje do dzisiaj tradycja „barabanienia”. Polega ona na tym, że od północy w Wielka Sobotę aż do mszy rezurekcyjnej, po miasteczku Iłża spaceruje 10 mężczyzn, z których dwóch trzyma miedziany bęben, a reszta uderza w niego pałkami, obwieszczając Zmartwychwstanie.