Program obchodów 40. rocznicy 13 grudnia 1981 roku

Wprowadzenie stanu wojennego

13 grudnia 1981 roku o godzinie 6 rano Polskie Radio nadało wystąpienie generała Wojciecha Jaruzelskiego, w którym informował on o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) i wprowadzeniu na mocy dekretu Rady Państwa stanu wojennego na terenie całego kraju.

Władze komunistyczne jeszcze 12 grudnia przed północą rozpoczęły zatrzymywanie działaczy opozycji i Solidarności. W ciągu kilku dni w 49 ośrodkach internowania umieszczono około pięciu tysięcy osób. W ogromnej operacji policyjno-wojskowej użyto 70 tysięcy żołnierzy, 30 tysięcy milicjantów, 1750 czołgów, 1900 wozów bojowych i 9 tysięcy samochodów.

Nie zamiera szeroka społeczna dyskusja, odnosząca się przede wszystkim do zagadnienia, czy wprowadzenie stanu wojennego i związane z nim zbrodnie mogą być w jakikolwiek sposób usprawiedliwione. Trwa spór o to, czy Polska była w 1981 r. zagrożona przez interwencję wojsk Układu Warszawskiego. Instytut Pamięci Narodowej pragnie ułatwić tę debatę, zamieszczając na tej stronie podane w przystępnej formie podstawowe fakty, chronologię wydarzeń, relacje świadków, a także umożliwiając zapoznanie się z publikacjami naukowymi i filmami dokumentalnymi.  (Grudzień 1981 - Portale tematyczne - Instytut Pamięci Narodowej (ipn.gov.pl)

40-lecie

Dom Spotkań z Historią przygotował szereg wydarzeń dla upamiętnienia 40. rocznicy 13 grudnia 1981 roku. W programie znalazły się: spacery, spotkania oraz wystawa prac satyrycznych. Odbędzie się również pokaz filmu "Żeby nie było śladów", poprzedzony debatą z udziałem prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego. Zaśpiewa białoruski Wolny Chór.

W ramach 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego Dom Spotkań z Historią przygotował program "Proszę się rozejść! Codzienny stan wojenny". Stołeczna instytucja chce w tym roku zaprosić mieszkańców do spojrzenia z nowych perspektyw na 13 grudnia 1981 roku i to, jakie konsekwencje miał ten dzień na życie Polaków przez kolejne dwa lata.

Jednym z elementów programu jest wystawa "Kiedy tarczą był śmiech", przygotowana przez Muzeum Karykatury. Można ją oglądać od 7 do 31 grudnia w Galerii W-Z (w korytarzu prowadzącym do schodów ruchomych). Zaprezentowano na niej wybór kilkudziesięciu prac polskich rysowników i grafików, który pokazuje jak na ponure i dramatyczne realia stanu wojennego reagowali - niosąc niezbędną dawkę sarkazmu i humoru - artyści i satyrycy.

Spacery śladami stolicy stanu wojennego

DSH proponuje też nową odsłonę aplikacji "Wasza Warszawa", dzięki której odkrywać można stolicę z czasów stanu wojennego i lepiej wyobrazić sobie ówczesną rzeczywistość. Jej najnowszą wersję uzupełniono o dziesiątki miejsc, zdjęć i faktów, które można odkrywać spacerując z telefonem w ręku lub siedząc w domowym zaciszu. Aplikacja będzie dostępna w sklepach App Store i Google Play. Jej premierę zaplanowano w siedzibie DSH na Karowej na godzinę 12.00 w niedzielę 12 grudnia.

Z tej okazji odbędą się także dwa spacery po stolicy śladami stanu wojennego pod hasłem "Spacer z termosem i aplikacją" . Pierwszy rozpocznie się w niedzielę o 12.15, kolejny w poniedziałek o godzinie 18.00. Oprowadzać będzie znawczyni stolicy i przewodniczka Hanka Warszawianka.

Na spacer obowiązują zapisy. Miejsce zbiórki organizatorzy przekażą osobom, które zgłoszą chęć uczestnictwa w spacerze. Zgłoszenia zawierające datę wydarzenia, imię, nazwisko i liczbę osób należy przesłać na adres: [email protected]. Można też zgłosić się dzwoniąc pod numer telefonu +48 22 255 05 00 w godzinach otwarcia DSH.

Od 11 grudnia - na stronie relacjebiograficzne.pl - dostępne będą opowieści świadków stanu wojennego. W ramach rocznicowego projektu Archiwum Historii Mówionej DSH przygotowało między innymi wspomnienia Chrisa Niedenthala, Jana Lityńskiego, Anny Bohdziewicz, Ludwiki Wujec czy Krystyny Starczewskiej. Będą też dostępne relacje wojskowych, którzy pełnili w tamtym czasie służbę w armii.

W sobotę o godzinie 18.00 odbędzie się także spektakl "Story Lab 1981. Stan wojenny" w reżyserii Wojciecha Farugi. Będzie go można obejrzeć w DSH, ale także online. Za realizację odpowiadają Polski Ośrodek ASSITEJ, Teatr Ochoty, Dom Spotkań z Historią oraz Teatr Polski im. Konieczki w Bydgoszczy. "Przedstawienie przygotowali młodzi twórcy i młode twórczynie na podstawie rozmów z osobami, które uczestniczyły w wydarzeniach 1981 roku. Tym razem głos zyskały zwykłe obywatelki i obywatele funkcjonujący 'między władzą a opozycją', a także osoby, które stały po stronie władzy" - zapowiada DSH.

Źródło: Warszawa. 40. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Program wydarzeń | TVN Warszawa (tvn24.pl)