Europejskie Centrum Bajki - wywiad

Dla Mazowieckiej Wspólnoty Samorządowej istotne są również działania związane z kulturą, szczególnie w dobie epidemii COVID-19, gdzie dostęp do kultury jest ograniczony. Chcemy przybliżyć naszym czytelnikom samorządowe instytucje kultury działające na terenie całej Polski. Wywiad z przedstawicielem  Europejskiego Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie przeprowadził Dominik Łężak – rzecznik MWS.

,,Działalność artystyczna w Internecie to raczej smutna konieczność dla złaknionych kultury odbiorców".

Dominik Łężak: Jak zdefiniować kulturę i sztukę w XXI wieku?

Kultura i sztuka XXI wieku to całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. To wszystko, co nas otacza i ma wymiar kulturalny. Pojęcie to transformuje i mieści w sobie coraz więcej przedsięwzięć, działań i aktywności. Podążając za teorią Edwarda Tylora kultura to cywilizacja, złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa. Kulturę tworzą ludzie dla ludzi.

DŁ: Kiedy powstała i gdzie mieści się obecnie siedziba Europejskiego Centrum Bajki?

Historia Europejskiego Centrum Bajki sięga 2003 roku, kiedy to w Międzynarodowy Dzień Dziecka – 1 czerwca 2003 roku ówczesny minister kultury Waldemar Dąbrowski mianował uroczyście Pacanów Europejską Stolicą Bajek. W 2005 w wyniku reorganizacji Gminnego Ośrodka Kultury w Pacanowie powstało Europejskie Centrum Bajki w Pacanowie. Od 2007 roku systematycznie organizowane są Spotkania Mistrzów Teatru, Spotkania Mistrzów Muzyki, konkursy tematyczne i Konkurs Fotograficzny „Wszystkie Dzieci Świata”, który od 2019 roku przyjął rangę międzynarodową. Dnia 24 lutego 2010 roku oddano do użytkowania nowoczesny budynek Centrum Bajki, który odwiedzają dziesiątki tysięcy miłośników bajek rocznie. Od tej daty zaczyna się również właściwa działalność Centrum Bajki na lokalnym, krajowym i zagranicznym rynku.

DŁ: Co należy do głównych zadań? Jak Państwa samorządowa instytucja kultury funkcjonuje w dobie epidemii Covid-19?

Celem działalności ECB jest popularyzacja twórczości, literatury dziecięcej oraz bajki we wszystkich formach jej występowania, kształtowanie świadomości społecznej w zakresie roli bajki w wychowaniu, edukacji i kulturze oraz zaspokajanie potrzeb kulturalnych społeczeństwa, a w szczególności dzieci i młodzieży. Zadaniami ECB są: upowszechnianie kultury i sztuki, edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę, gromadzenie, dokumentowanie i tworzenie dóbr kultury, wspieranie amatorskiego ruchu artystycznego, kół i klubów zainteresowań, sekcji, zespołów i innych form aktywności artystycznej, organizowanie spektakli, koncertów, festiwali, wystaw, odczytów oraz innych imprez kulturalnych, artystycznych, rozrywkowych i turystycznych, prowadzenie działalności instruktażowo-metodycznej i wydawniczej, rozpoznawanie, rozbudzanie i zaspokajanie potrzeb kulturalnych mieszkańców, nawiązywanie i rozwijanie międzynarodowych kontaktów w zakresie wymiany kulturalnej, rozwijanie i propagowanie koncepcji oraz wskazywanie kierunków przekształcenia Pacanowa w symboliczną „Europejską Stolicę Bajek”. Europejskie Centrum Bajki od dnia 12.03.2020 r. do 29.05.2020 r. zostało zamknięte dla ruchu turystycznego. Wydarzenia kulturalne, które realizowaliśmy po tym okresie, odbywały się hybrydowo, częściowo stacjonarnie, pozostałe online. W okresie letnio-jesiennym odwołano dwa wydarzenia – „Rodzina to Siła” i „Zjazd Postaci Bajkowych”. Nie odbyła się także uroczysta gala 14. Międzynarodowego Konkursu Fotograficznego „Wszystkie Dzieci Świata”. Sytuacja w związku z pandemią jest niepewna, w związku z czym jesteśmy uzależnieni od odgórnych rządowych wytycznych GIS.

DŁ: Czy są realizowane projekty edukacyjne? Jeśli tak, to na czym one polegają?

W bieżącym roku realizujemy cztery projekty edukacyjne, polegające na organizacji różnorodnych, kreatywnych i innowacyjnych warsztatów dla dzieci i młodzieży. W ramach tych wydarzeń organizowaliśmy m.in. warsztaty kaligrafii, robotyki, pudełkowego teatru Kamishibai, kowalstwa artystycznego, warsztaty z tworzenia makiet kolejowych, e-warsztaty teatralne i wokalne. Wydarzenia realizowaliśmy stacjonarnie i online.

DŁ: Jakie najważniejsze wydarzenia organizowała lub współorganizowała Państwa instytucja w ostatnich latach?

Najważniejszym wydarzeniem realizowanym cyklicznie od 18 lat przez Centrum Bajki jest Międzynarodowy Festiwal Kultury Dziecięcej, który stanowi bogactwo różnorodnych, edukacyjnych warsztatów dla dzieci i młodzieży oraz przeglądy dziecięcych i młodzieżowych  grup teatralnych oraz wokalistów, wyróżnionych na konkursach o randze minimum wojewódzkiej. Festiwalowi co roku „towarzyszy” inny kraj partnerski, którego kulturę akcentujemy podczas wydarzenia. Dodatkowo, organizujemy „Zjazd Postaci Bajkowych”, „Festiwal Gier i Komiksów dla Dzieci”, Bajkowy Dzień Teatru, Literackie Spotkania z Koziołkiem Matołkiem, „Rodzina to Siła” oraz Bajkowe Mikołajki.

DŁ: Skąd instytucje takie jak Państwa mogą pozyskiwać dodatkowe finansowanie (granty, sponsorzy zewnętrzni i itd.)? Proszę podać dwa, trzy przykłady takich działań.

Europejskie Centrum Bajki corocznie aplikuje o środki finansowe Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i realizuje  średnio 2-3 projekty w ramach programów ministerialnych. Przykładowo, w bieżącym roku Festiwal Kultury Dziecięcej oraz Literackie Spotkania z Koziołkiem Matołkiem zrealizowaliśmy w ramach tych funduszy. Dodatkowo ubiegamy się o granty i darowizny z różnych fundacji, stowarzyszeń i firm, których celami statutowymi jest rozwój edukacji kulturalnej, kultury i sztuki oraz zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży. W bieżącym roku otrzymaliśmy granty od Fundacji Santander oraz Fundacji BGK na edukacyjne projekty warsztatowe dla dzieci i młodzieży. Staramy się również o pozyskanie sponsorów z sektora gospodarczego, dotujących naszą bieżącą działalność oraz organizowane wydarzenia zarówno rzeczowo jak i finansowo.

DŁ: Jak wygląda współpraca między różnymi ośrodkami kultury w Polsce? Proszę podać przykłady takich działań.

Centrum Bajki współpracuje z różnymi instytucjami kultury w Polsce. Współpracujemy m.in. z Wojewódzkim Domem Kultury w Kielcach, Teatrem Lalki i Aktora „Kubuś” w Kielcach organizując wspólnie wydarzenia kulturalne. Wystawa pokonkursowa „Wszystkie Dzieci Świata” prezentowana była m.in. w: Bibliotece Śląskiej w Katowicach, Porcie Kultury w Sandomierzu, Galerii Nierzeczywistej w Rzeszowie, Centrum Sztuki Mościce
i Książnicy Zamojskiej. Centrum Bajki promuje w ten sposób wystawę fotograficzną
w zaprzyjaźnionych instytucjach. W ramach podpisanej umowy współpracujemy również na polu organizacji wydarzenia literackiego z Miejską Biblioteką Publiczną Galeria Książki w Oświęcimiu.

DŁ: Jak wygląda współpraca z ośrodkami z zagranicy, proszę podać przykłady przedsięwzięć, które zostały zrealizowane bilateralnie?

Centrum Bajki od dwóch lat współpracuje z Międzynarodową Federacją Sztuki Fotograficznej FIAP w ramach organizacji Międzynarodowego Konkursu Fotograficznego „Wszystkie Dzieci Świata”. Współpracujemy również z Fundacją Kościuszkowską w Nowym Jorku, w ramach współpracy jesteśmy współorganizatorem obozów językowych „Teaching in Poland” dla dzieci w Polsce. 

DŁ: Najważniejsze wydarzenia organizowane przez Państwa Instytucję w najbliższym czasie? Proszę zachęcić  w miarę możliwości mieszkańców Mazowsza do uczestnictwa bezpośredniego lub on-line.

 W obecnej sytuacji pandemii trudno nam jest określić najbliższą przyszłość, w tym organizację wydarzeń kulturalnych. Jeżeli sytuacja pozwoli i obostrzenia związane z pandemią zostaną częściowo zniesione, to w grudniu Centrum Bajki będzie organizowało Bajkowe Mikołajki, a następnie Bajkowy Sylwester.

DŁ: Jak mocno koronawirus dotknął branżę artystyczną, ile wydarzeń organizowanych przez Państwa Instytucję zostało odwołanych?

Europejskie Centrum Bajki od dnia 12.03.2020 r. do 29.05.2020 r. zostało zamknięte dla ruchu turystycznego. W tym czasie nie uzyskiwało dochodu. Działalność wznowiono 30 maja 2020 r. Pierwszym odwołanym wydarzeniem w wyniku pandemii był „Bajkowy Dzień Teatru”. W sierpniu nie odbyło się wydarzenie „Rodzina to Siła”. Ze względu na dalszy rozwój pandemii, w okresie jesiennym odwołano 11. Zjazd Postaci Bajkowych, który miał się odbyć dnia 11.10.2020 roku. W dniu 25.10.2020 r. nie odbyła się również uroczysta gala Konkursu Fotograficznego „Wszystkie Dzieci Świata”. 

DŁ: Czy ludziom brakuje możliwości uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych?

Tak, ludziom brakuje możliwości obcowania z kulturą. Tęsknią za swobodną, nieskrepowaną możliwością spotkań w większym gronie, uczestnictwie w koncertach, festiwalach, itp. Kultura online jest tylko rozwiązaniem doraźnym. Nieoceniony jest bezpośredni kontakt z artystami, aktorami czy warsztatowcami.

DŁ: Czy działalność artystyczna w Internecie to przyszłość?

Nie do końca. Lockdown, zamknięcie w domach, home office i wszystko, co spowodował koronawirus, potęguje potrzebę przestrzeni, powietrza, wyjścia z domów. Działalność artystyczna w Internecie to raczej smutna konieczność dla złaknionych kultury odbiorców.

DŁ: Jak ważne jest funkcjonowanie samorządowych instytucji kultury dla lokalnej społeczności?

Samorządowe instytucje kultury dla społeczności wiejskiej i małych miast są bardzo ważne. Często są to jedyne ośrodki, które kreują kulturę w tych społecznościach. Takie instytucje prowadzą różnorodne warsztaty dla dzieci, młodzieży, seniorów i umożliwiają udział w zajęciach rozwijających umiejętności, kształtujących pasję oraz zagospodarowujących czas wolny. W dużych miastach jest inaczej. Mnogość różnych ośrodków i form działań kulturalnych daje możliwość dywersyfikacji usług artystycznych. 

DŁ: Dziękuję za możliwość przeprowadzenia wywiadu.

Proszę :) Pozdrawiamy bajkowo!