A. Zieliński: Czy zabraknie wody w kranach?

Ostatnie zmiany w ustawie Prawo Wodne, wprowadzone przez poprzednią kadencję Sejmu, budzą zaniepokojenie związane z możliwością nadmiernego wykorzystania zasobów wód podziemnych. Nowelizacja, która weszła w życie 1 stycznia 2024 roku, usunęła zapisy uwzględniające dostępność zasobów wód podziemnych przy ustalaniu opłaty stałej za pobór wód. Skutkuje to obecnie tym, że duże firmy nie są zobligowane do ograniczania eksploatacji wód podziemnych, co w przyszłości może prowadzić do niedoborów tego cennego zasobu.
Poprzednia wersja artykułu 271 ust. 2 do 31 grudnia 2023 roku precyzyjnie określała, że wysokość opłaty stałej za pobór wód podziemnych musi być ustalana z uwzględnieniem stosunku ilości pobieranej wody do dostępnych zasobów wód podziemnych. Nowa wersja tego przepisu pozbawia jednak tę klauzulę, pozostawiając firmy w pełni swobodne w pobieraniu wody bez uwzględnienia ilości dostępnych zasobów.
Zdaniem krytyków zmiany, taka swoboda dla przedsiębiorstw może prowadzić do nadmiernego zużycia wód, szczególnie przez firmy o dużym zapotrzebowaniu na wodę w procesie produkcji. Tymczasem, według dr Krzysztofa Jóźwiaka, kierownika Zakładu Rozpoznawania i Ochrony Wód Podziemnych w Państwowym Instytucie Geologicznym, obecnie zasoby wód podziemnych w Polsce są relatywnie obfite, wynosząc około 12,4 km sześc. przy zużyciu ok 4 km sześc. rocznie.
Jednakże, obawy związane z przyszłymi niedoborami wody podkreślają zmieniające się warunki klimatyczne. Wraz z ociepleniem klimatu, rolnicy potrzebują coraz większych ilości wody do produkcji żywności. Bez uwzględnienia zasobów wodnych w cenie wody, firmy mogą decydować się na lokalizacje, gdzie zasoby podziemne wystarczają jedynie dla potrzeb mieszkańców.
Jeżeli chodzi o cenę wody to błędne jest myślenie że to opłata do instytucji Wody Polskie jest istotna. Jest ona niezmienna od 2018 roku i wynosi jedynie 0,068 zł za 1m sześc. Ostateczna cena dla mieszkańców ustalana jest na podstawie kosztów i inwestycji przedsiębiorstwa wodno–kanalizacyjnego, zatwierdzana przez państwową instytucję Wody Polskie. Bywa, że z powodu nieodpowiedniej dokumentacji, państwowa instytucja zaniża taryfy narażając samorządowe przedsiębiorstwa na straty. Powoduje to brak potrzebnych inwestycji a co za tym idzie częstsze awarie i przerwy w dostawach wody.
W obliczu tych faktów, istotne jest, aby przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, były kontrolowane przez lokalne samorządy włącznie z rzetelnym ustalaniem taryf, a Plany Ogólne uwzględniały zasoby wodne dla dobra mieszkańców. Niepohamowane wykorzystanie zasobów wód podziemnych przez duże firmy i rolnictwo może doprowadzić do niedoborów wody w niedalekiej przyszłości, co niewątpliwie wpłynie na życie codzienne i rozwój społeczności lokalnych. Dlatego też, konieczne jest ścisłe monitorowanie i regulacja wykorzystania zasobów wodnych w kontekście długofalowego zrównoważonego rozwoju gmin.

Adam Zieliński - MWS Żyrardów