Koniecznie etat, czy może inaczej?

       Własna działalność gospodarcza coraz częściej funkcjonuje w naszym kraju jako forma zatrudnienia. Zmniejsza obciążenia pracodawcy, przynosi też korzyści pracownikowi. Jak duże mogą to być korzyści i czy opłaca się dla nich rezygnować z bezpieczeństwa, jakie daje umowa o pracę?

       Niestety, nie każdy ma możliwość wyboru formy zatrudnienia. Niektórzy pracodawcy oferują tylko etaty, inni tylko umowy cywilnoprawne, a jeszcze inni preferują współpracę z osobami samo zatrudnionymi, czyli prowadzącymi działalność gospodarczą. Ta ostatnia często wybierana jest także przez samych pracowników, bowiem przy odpowiednim poziomie zarobków oraz umiejętnym korzystaniu z przywilejów przysługujących przedsiębiorcom można na niej sporo zyskać.

Etat kontra firma

      Umowa o pracę niewątpliwie ma szereg zalet. Oznacza zwykle lepsze zabezpieczenie socjalne (wyższe składki na przyszłą emeryturę), płatne urlopy, brak odpowiedzialności związanej z samodzielnym odprowadzaniem odpowiednich składek i podatków. Działalność gospodarcza pozwala natomiast na płacenie niższych składek ZUS oraz optymalizację podatkową, co powoduje, że zwykle osobie ją prowadzącej zostaje na rękę więcej pieniędzy niż zarabiającemu tę samą kwotę pracownikowi etatowemu. Zwykle nie oznacza jednak zawsze. Dlatego każdorazowo należy indywidualnie skalkulować ewentualne zyski i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy rekompensują nam one to, co tracimy, rezygnując z etatu.

      Ogólna zasada jest taka, że im wyższa kwota zarobków, tym większe korzyści z przejścia na działalność gospodarczą. Przy niższych sumach to rozwiązanie nie jest tak bardzo opłacalne (kalkuluje się jedynie przez pierwsze 2 lata, gdy przedsiębiorca może opłacać preferencyjne składki ZUS). Przejście z etatu na działalność gospodarczą może być opłacalne już przy kwocie zarobków rzędu 2 000-2 500 zł brutto, ale tylko przez pierwsze 2 lata. W dłuższej perspektywie o samozatrudnieniu powinny myśleć osoby, których zarobki wynoszą minimum 5 000 zł brutto. 

       W przypadku umowy o pracę wysokość odprowadzanych składek zależna jest od zarobków. W przypadku działalności - od zadeklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek, przy czym ustawowo jest określona zarówno jej wartość minimalna, jak i maksymalna. Większość przedsiębiorców decyduje się jednak na odprowadzanie minimalnych składek. Jest to istotne źródło oszczędności w porównaniu z etatem.

       Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że niższe składki to niższe zabezpieczenie socjalne, dlatego niewątpliwie korzyści z przejścia na działalność gospodarczą powinny być skalkulowane w ten sposób, by zaoszczędzona kwota trafiła na konto przedsiębiorcy (ten zaś powinien pomyśleć o odłożeniu lub zainwestowaniu przynajmniej jej części).

Optymalizacja podatkowa

       Kolejnym źródłem oszczędności dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą jest możliwość wliczenia w koszty wydatków powiązanych z tą działalnością, dzięki czemu spada kwota dochodu, od której należy zapłacić podatek. Możliwość odliczania kosztów istnieje także przy innych formach zatrudnienia, ale tylko dla osób prowadzących działalność nie ma limitów co do wartości odliczanych wydatków. Teoretycznie więc koszty mogą być równe dochodowi bądź nawet wyższe od niego. Wówczas w ogóle nie będzie trzeba płacić podatku. Oczywiście to skrajny przypadek, niemniej warto wiedzieć, że działalność z pewnością daje spore możliwości zaoszczędzenia na podatku. Należy pamiętać o tym, że kosztami działalności gospodarczej mogą być tylko te wydatki, które są z nią bezpośrednio związane. Takich kosztów można jednak bez trudu znaleźć sporo. Do pracy potrzebne jest przecież miejsce, zazwyczaj także komputer z dostępem do internetu, telefonu, etc.

Wliczyć w koszty działalności gospodarczej można bardzo wiele wydatków, między innymi:

• czynsz za wynajem biura/ lokalu do prowadzenia działalności, a jeśli działalność gospodarcza jest zarejestrowana w domu/ mieszkaniu prywatnym, można wydzielić pomieszczenie przeznaczone do pracy i wliczyć w koszty część czynszu i opłat za media (ale nie całość),
• zakup samochodu (dobrym rozwiązaniem jest wpisanie auta do ewidencji środków trwałych firmy, dzięki czemu można je amortyzować, dotyczy to także auta kupionego przed rozpoczęciem działalności, jeśli będzie ono do niej wykorzystywane, np. do dojazdów do klienta),
• koszty paliwa, ubezpieczenia, naprawy, wymiany opon, czyli wszystkie koszty związane z samochodem firmowym,
• rachunki za internet i telefon,
• laptop, drukarka i inne sprzęty biurowe,
• oprogramowanie,
• materiały biurowe, takie jak tusze, papier do drukarki, notesy, długopisy,
• meble biurowe (biurko, krzesła),
• środki czystości potrzebne do utrzymania czystości w miejscu pracy,
• jeśli praca wymaga wyjazdu, koszty hotelu, posiłków,
• opłaty za kursy, szkolenia,
• księgowość.

      Wszystkie te koszty można odjąć od przychodu, dzięki czemu spadnie wartość podatku dochodowego do zapłaty. Przedsiębiorca ma także prawo wyboru najkorzystniejszej dla niego formy opodatkowania, w grę wchodzi m.in. ryczałt (jedyna forma opodatkowania, w której koszty nie mają znaczenia, bowiem płacony jest on od przychodów), podatek liniowy – 19%, karta podatkowa lub podatek na zasadach ogólnych (według skali 18% i 32%). Wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność decyduje się na tę ostatnią formę.